استخراج و تحلیل هزینه مبادله دسترسی کشاورزان به اعتبارات بانکی (مطالعه موردی: استان گلستان)

هزینه های مبادله ی بالا یکی از موانع اساسی دسترسی کشاورزان به منابع اعتباری در کشورهای درحال توسعه می باشد. هدف این پژوهش، استخراج و تحلیل هزینه مبادله دسترسی کشاورزان به اعتبارات بانکی استان گلستان در سال 1390 می باشد. داده های مورد استفاده از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه از 277 نفر از کشاورزان استان گلستان در یک نمونه گیری تصادفی ساده جمع آوری شده است. در این پژوهش ابتدا هزینه مبادله دریافت تسهیلات در مراکز مالی استان محاسبه شده و با استفاده از الگوی خطی و روش حداقل مربعات معمولی عوامل موثر بر این هزینه ها برآورد گردید، سپس با استفاده از الگوی لاجیت و روش حداکثر راستنمایی آثار این هزینه ها بر ورود کشاورزان به بازارهای مالی مورد بررسی قرار گرفته است. طبق نتایج، میزان متوسط هزینه مبادله برای دریافت یک فقره تسهیلات در استان 601000 ریال محاسبه شده است. عواملی همچون تجربه کشاورزان در زمینه وام گیری، سال دریافت تسهیلات، آگاهی کشاورز در مورد خدمات ارائه دهنده در بانک ها تأثیر معنی داری بر کاهش هزینه های مبادله دریافت تسهیلات و عواملی مانند دارایی کشاورزان، مقدار مبلغ تسهیلات، نرخ سود و فاصله ی دریافت کنندگان تسهیلات تا مرکز ارایه دهنده ی تسهیلات تأثیر معنی داری بر افزایش هزینه مبادله دریافت تسهیلات دارند. همچنین متغیرهای شغل افراد، تعداد افراد خانوار و آگاهی از خدمات بانکی به عنوان عوامل کاهنده هزینه های مبادله ی دریافت تسهیلات تأثیر معنی داری در افزایش ورود کشاورزان به بازارهای مالی و متغیرهایی همچون فاصله ی تسهیلات گیرنده تا مرکز شهرستان و شاخص دارایی به عنوان عوامل افزاینده ی هزینه های مبادله ی دریافت تسهیلات، تأثیر معنی داری بر کاهش ورود کشاورزان به بازارهای مالی دارند. به همین منظور آگاهی به کشاورزان، تسهیل روال پرداخت تسهیلات به ویژه اخذ تضمین و مکانیزه نمودن پرداخت ها، گسترش شعب بانکی در مناطق روستایی و استفاده از جدیدترین تجربیات جهانی در عرصه ی پرداخت تسهیلات از جمله مواردی است که برای کاهش هزینه مبادله دریافت تسهیلات پیشنهاد می گردد. کلمات کلیدی: هزینه مبادله، بازارهای مالی، تسهیلات، کشاورزان، استان گلستان